فرزند آوری همواره از مهمترین کار های خانواده بوده است در میان آموزه‌های اسلامی نه تنها به تک‌فرزندی توصیه نشده بلکه با رعایت شرایط زیر دعوت به ازدیاد نسل شده است
برخی از آسیب‌های تک فرزندی با رویکرد روانشناسی و علوم تربیتی عبارتند از:
رواج فرهنگ فرزند سالاری
در خانواده های تک فرزندی بیش از حد به خواسته ها و مطالبات فرزند توجه می‌شود. توجه بیش از حد والدین و قرار دادن فرزند در کانون توجهات اثرات سوئی و شخصیت کودک دارد. این گونه کودکان غالباً حساس زود رنج پر توقع و تعصب هستند و نمی‌توانند عواقب اشتباهات خود را آزموده و مسئولیت عمل خود را بپذیرند. این کودکان از همگان انتظار دارند خواننده والدین با آنها رفتار کرده و چتر حمایتی خود را از شر آنان به گسترانند.
فرزند سالاری مانع شکل گیری شخصیت فعال فرزند می‌شود. شخصیت فعال شخصیتی است که بر اساس آن فرد نسبت به نگرش و رفتار خود هوشیار است به راحتی تصمیم گرفته کار خود را با اعتماد به نفس به پیش برده و آن را به اتمام نیز میرساند و کمتر دچار تردید می‌شود.
در بسیاری از اوقات از آنجا که دنیای واقعی کاملاً مطابق میل و خواسته این کودکان و پاسخگوی توقعات شان نیست دچار سرخوردگی و ناسازگاری می‌شوند.
بلوغ زودرس
در دومین دوره کودکی نقش همسالان بارزتر می شود و مهارت های زیادی را از آنان می آموزد. وجود خواهر یا برادر مهارت های لازم برای اجتماعی شدن او را فراهم کند. حال اگر فرزند تک باشد به ناچار باید در کنار بزرگسالان پرورش یابد؛ به همین دلیل از لحاظ روحی و روانی بسیار سریع تر رشد کرده دنیا را از دید بزرگسالان می بیند. حضور در چنین خانواده ای که فقط شامل افراد بالغ است، سبب بلوغ زودرس کودک می شود. از عوارض بلوغ زودرس این است که کودکان در مقابل استرس های زمان جوانی قرار گرفته ولی از دانش مقابله با آن بی اطلاع هستند. آنها از نظر جسمی نشانه های بلوغ ولی تجربه کافی ندارند، به همین دلیل آمادگی و رفتارهای نادرست در آنها بیشتر است.
کم شدن روابط اجتماعی و عدم جامعه‌پذیری
زندگی در کنار برادر یا خواهر روحیه جامعه گرایانه کودک را تقویت کرده و مدیریت در روابط اجتماعی را به وی می آموزد. همدلی و همسویی با افراد خانواده عشق ورزی و سهولت در برقراری ارتباط با افراد هم سن در جامعه و مدرسه از اصلی ترین ویژگی های فرزندان خانواده‌های دارای بیش از یک فرزند است.
گرایش به انزوا ضعف در برقراری ارتباط با همسالان افسردگی توجه بیش از حد بازی‌های رایانه‌ای و انفرادی ترس یا تنفر از حضور در گروه های اجتماعی از جمله خصوصیات تک فرزندها است.
تضعیف شبکه ارتباط خویشاوندی
سیاست تک فرزندی می تواند تبعات مخرب عاطفی داشته و نسل برآمده از این خانواده ها را به سمت انزوا و تنهایی سوق دهد. در یک خانواده کامل با فرزندان بیشتر که به مثابه یک سیستم است؛ هر نسبتی اعم از برادر، خواهر، عمو، عمه، خاله و دایی در آن حضور دارند بر اساس تحقیقات روانشناسان رفتارهای پسری که خواهر دارد به هنجار تر از رفتارهای پسری است که خواهر ندارد. یک متخصص کودکان و روانکاو معروف انگلیسی بر این باور است که ارتباط با خواهر و برادر نقش مهم و اساسی در رشد و شکوفایی کودک ایفا می کنند. این ارتباط در او میل به بازی و سرگرمی ایجاد می‌کند. این امکان را فراهم می‌سازد تا نقش‌های متفاوت را بازی کند. به او کمک می‌کند تا خلاقیت و خود جوشی اش را افزایش دهند . به او فرصت می‌دهد تا خشم و پرخاشگری اش را ابراز کند و به او می آموزد تا این حس را هدایت کند همان چیزی که او را برای زندگی در جامعه و رویارویی با افراد آماده می‌کند.
جایگزینی رسانه
رسا نه‌ها مانند دریچه ای به جهان خارج، در دیدگاه ها و رفتارهای افراد موثر هستند. کم شدن ارتباطات کلامی در خانواده‌های کم جمعیت سبب حاکمیت رسانه های تصویری می گردد تغییر الگوی ارتباطی در خانواده را به همراه دارد. کودک یا نوجوانی که از تنهایی رنج می برد به دنبال جایگزینی برای اوقات فراغت خود است در نتیجه به تلویزیون جاذبه های گرافیکی و هیجان های کاذب در بازی‌های رایانه‌ای و دنیای مجازی روی می‌آورد.
تلویزیون
تحقیقات درباره رشد شناختی نشان می‌دهد که تعامل اجتماعی محرک بسیار مهمی در تکامل رشد است. کودکان مدت زمان زیادی را صرف تماشای تلویزیون می کنند و فرصت کمتری برای دیگر فعالیت‌های فیزیکی و تعامل با همسالان دارند؛ این امر تعامل اجتماعی را کاهش داده و می‌تواند تاثیر منفی بر رشد شناختی را داشته باشد.
بازی رایانه ای
وابستگی، پرخاشگری، القای ارزش‌های فرهنگی ناهمخوان و پیامدهای جسمانی اعم از چاقی، درد های مفصلی در موج گردن و پیامدهای روانی و آسیب رشته های عصبی پیرامونی اعم از شب ادراری و تو هم حداقل آسیب های بیان شده برای بازی های رایانه ای هستند که امروزه بیشترین اوقات کودکان تنها را پر می سازد.
اینترنت و ماهواره
یکی از عوارض و اینترنت اعتیاد به آن است. کاهش رضایت از زندگی و احساس محرومیت در افراد که از طریق مقایسه وضع خود با دیگران به وجود می آید، از آسیب های این فضای مجازی و برنامه های ماهواره است؛ علاوه بر این ها افزایش انتظارات تشدید روحیه مصرف گرایی، ارائه سبک زندگی، تضعیف پایبندی مذهبی، تسریع روند یکسان سازی فرهنگ ها از دیگر مضراتی است که می‌توان به آن اشاره کرد. مطابق با افرادی که به استفاده از شبکه‌های اجتماعی اینترنت گرایش بیشتری دارند مشکلاتی از قبیل کاهش سلامت روان، کاهش روابط اجتماعی، غلط انجام دادن مسئولیت‌های مربوط به خانواده شغل و تحصیلات را گزارش کردند.
تهیه و تنظیم
دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی