در راستای سخنان اهانت آمیز و ناقض برجام ترامپ و در پی آن بیانات رئیس جمهور محترم؛ بررسی رهنمود های رهبری در طی این دوره از شروع مذاکرات برای توافق هسته ای ایران تا به امروز ضروری به نظر می رسد.
فلذا بطور مختصر اشاره ای به بیانات ایشان و تطبیق با سیاست علوی در حکومت اسلامی خواهیم داشت.
- حضرت علی علیه السلام زمانی که مالک اشتر را به فرمانداری ری منتصب میکند؛ در حکم تنفیذ او به این نکته اشاره می کند که: «خواص جامعه در روزگار سختی یاریشان کمتر..، در عطا و بخشش ها کم سپاس تر و در برابر مشکلات کم استقامت تر می باشند؛ در صورتیکه ستون های استوار دین و اجتماعات پر شور مسلمین و نیروهای ذخیره دفاعی، عموم مردم می باشند، پس به آنها گرایش داشته و اشتیاق تو با آنان باشد.»
امام خامنه با تاکید بر این مفهوم به هیئت دولت و رئیس جمهور منتخب، تاکید می کنند که: «از نظرات مخالف آشفته نشوید؛ مخالفین اگر نظری دارند، انتقادی اگر دارند، بگذارید انتقاد کنند، نظرات مخالف را بدهند؛ آشفته نباید شد؛ بالاخره کارهای سنگینی است. نقص هم در کارهای ما کم نیست، ممکن است کسانی انتقاد کنند به ما؛ انتقاد را بپذیریم.»
همچنین فرمودند: «قدر نیروهای انقلابی و پُرانگیزه را هم بدانید؛ من به همه‌ی مسئولین سفارش میکنم. نیروهای مؤمن، پُرانگیزه و انقلابی، کسانی هستند که در مشکلات، کشور را حفظ میکنند، دفاع میکنند، سینه سپر میکنند؛ قدر اینها را بدانیم.»
با این شرایط وقتی به شیوه برخورد دولت با منتقدین که اکثرا از نیروهای مومن و انقلابی هستند، نگاهی می اندازیم با واژه هایی چون تازه به دوران رسیده، تخریب گر، اقلیت، افراطی، دروغگو، ترسو، بزدل عقب مانده، کافر، تندرو، عصر حجری، متوهم، هوچی باز، سوء استفاده گر، کم سواد و کودک مواجه می شویم!!
- اما با شروع مذاکرات توصیه های رهبری به صورت خصوصی و عمومی برای هیئت دولت، هیئت مذاکره کننده و مردم بیان می شود.
مقام معظم رهبری فرمودند: «من..گفتم که ما به آمریکایى‌ها اطمینانى نداریم، به حرف اینها اطمینانى نیست. گفتند حالا امتحان کنید؛ گفتیم خیلى خب، این دفعه هم امتحان میکنیم. مذاکرات این‌جورى شروع شد.»
امام علی علیه السلام در زمان قبل از جنگ صفین(خوارج)؛ در مقابله و رویارویی با معاویه، تشخیص درستی داده بود که معاویه را در خطبه هایش، شیطانی مجسم و مردی بی شرم.. بنامد و سپس در نامه ای به او می نویسد: «و نعوذ بالله من لزوم سوابق الشقاء؛ به خدا پناه می بریم از سوابق ننگین و زشتتان..»- نامه 10
با اشاره به اینکه مقام معظم رهبری فرمودند که؛ «حافظه‌ی تاریخی یک ملّت نباید ضعیف بشود.»؛ آنچه در حافظه تاریخی ایران از جنایات و دسیسه های آمریکا به یاد مانده؛ مانند واقعه هفده شهریور، حمله به هواپیمای ایرانی، واقعه طبس، لانه جاسوسی، هشت سال جنگ تحمیلی علیه ایران و حمایت از عراق با سلاح های شیمیایی و... چیزی نیست که به همین راحتی فراموش شود. حتی در شرایط امروز دنیا که نگاه می اندازیم سراسر منطقه آشوب و جنگی که برپاست از بحرین و عراق و سوریه و یمن و... ردپایی از آمریکا و هم پیمانان او بر جای است.
مقام معظم رهبری در اشاره ای به سوابق ننگین سیاستمداران و دولتمردان آمریکایی فرمودند: «در همه‌ی این حوادث، رژیم آمریکا پشت قضیّه بود؛ عوامل آمریکایی بودند که یا به‌طور مستقیم کمک کردند یا تشویق کردند یا حدّاقل چشمشان را بر این جنایات بستند. »
- در هنگام نوشتن متن مذاکره و تصویب مفاد برجام نیز؛ مقام معظم رهبری بارها به هیئت مذاکره کننده تاکیدات فراوانی بر رعایت خط قرمزهای نظام جمهوری اسلامی ایران نمودند تا راه سوء استفاده دشمن را ببندد. همانگونه که حضرت علی علیه السلام در نامه ای به مالک اشتر نوشتند: « پس در امور نویسندگان و منشیان به درستی بیاندیش و کارهایت را به بهترین آنان واگذار..؛ زنهار! زنهار! از دشمن خود پس از پیشنهاد صلح (آشتی کردن)، زیرا گاهی دشمن نزدیک می شودتا غافلگیر کند، پس دور اندیش باش و خوشبینی خود را متهم کن؛ مبادا هرگز در کاری که وقت آن نرسیده شتاب کنی..؛ تلاش کن تا هر کاری را در جای خود و در زمان مخصوص به خود انجام دهی.»
و بماند که در مساله برجام و پس از آن برخی مسئولین اصلی مذاکره کننده گفتند که نتوانستند برخی خط قرمزها را رعایت کنند! مقام معظم رهبری: «وزیر خارجه‌ی محترم ما در مواردی به بنده گفت که ما [مثلاً] اینجا را یا این خطّ قرمز را دیگر نتوانستیم حفظ کنیم.» و در جای دیگری گفتند: « برجام یک زوایای پر ابهامی دارد که اینها موجب شده دشمن بتواند سوء استفاده کند.»
- در زمان حضرت علی علیه السلام؛ معاویه پس از ناکامی در جنگ «لیلة الهریر» درخواست صلح و مذاکره با امام علیه السلام را مطرح کرد و در این درخواست، حکومت شام را از ایشان طلب نمود.
برای امام علیه السلام کاملا معلوم بود که معاویه اگر حکومت شام را از او بگیرد، ادعای دیگری می کند و از ایشان میخواهد که صلاحیت وی را نیز به رسمیت بشناسد!
مقام معظم رهبری نیز در مذاکره با آمریکا بارها فرمودند: «در قضیه‌ی هسته‌ای توافق شد و اسم این را گذاشتیم «برجام»؛ برجام دیگری در قضایای منطقه، برجام دیگری در قضایای قانون اساسی کشور؛ برجام ۲ و ۳ و ۴ و الی‌غیرذلک بایستی به‌وجود بیاید تا ما بتوانیم راحت زندگی کنیم.
معنای این حرف چیست؟ معنای این حرف این است که جمهوری اسلامی از مسائل اساسی‌ای که به حکم اسلام .. پایبند به آنها است، صرفِ‌نظر کند: از مسئله‌ی فلسطین صرف‌نظر کند، از حمایت از مقاومت در منطقه صرفِ‌نظر کند، از مظلومان منطقه -مثل ملّت فلسطین، مثل مردم غزّه، مثل مردم یمن، مثل مردم بحرین- پشتیبانی و حمایت سیاسی نکند، و نظام جمهوری اسلامی با تعدیل خواسته‌های خود، خود را به آنچه طرف مقابل یعنی آمریکا به دنبال تحقّق آن است، نزدیک بکند!»
اما در مسائل پیش آمده در پس از برجام عملا می بینیم که نه تنها تحریم ها یکجا لغو نشد بلکه تحریم های جدید نیز توسط کنگره و همچنین تایید شخص رئیس جمهور آمریکا بر علیه ایران، تشدید شد! علاوه بر آن که جسارت آنها در لفاظی هایشان علیه جمهوری ایران اسلامی بالا گرفته و به قول صریح خودشان روح و جسم برجام را نقض کرده و مفاد آن را بی اثر دانسته اند! و در این شرایط؛ ما همچنان در حال عمل به تعهدی یک طرفه در مقابل آمریکا بوده و هستیم!!
*** شرایط نقض عهد در بیانات رهبری اینگونه آمده است:
«تخلّفهای متعدّدی کردند، یکی دو تا نیست، تازه‌ترینش این تمدید تحریم ده ساله است، اگر این تحریم [تمدید] بشود، قطعاً نقض برجام است -بدون تردید- و بدانند جمهوری اسلامی حتماً در مقابل آن واکنش نشان خواهد داد.»
«در اعلام اتّحادیه‌ی اروپا و رئیس‌جمهور آمریکا، باید تصریح شود که این تحریمها بکلّی برداشته شده است. هرگونه اظهاری مبنی بر اینکه ساختار تحریمها باقی خواهد ماند، به‌منزله‌ی نقض برجام است.»
«در سراسر دوره‌ی هشت‌ساله، وضع هرگونه تحریم در هر سطح و به هر بهانه‌ای (از جمله بهانه‌های تکراری و خودساخته‌ی تروریسم و حقوق بشر) توسّط هر یک از کشورهای طرف مذاکرات، نقض برجام محسوب خواهد شد و دولت موظّف است طبق بند ۳ مصوّبه‌ی مجلس، اقدامهای لازم را انجام دهد و فعّالیّتهای برجام را متوقّف کند.»
در این شرایط حضرت علی علیه السلام در حکمت 259 نهج البلاغه میفرمایند: «وفاداری با خیانتکاران نزد خدا نوعی خیانت و خیانت به خیانتکاران نزد خدا وفاداری است.»
بنابراین اثبات نقض عهد توسط طرف آمریکایی باید در اولویت کار هیئت دولت و وزارت خارجه جمهوری اسلامی ایران باشد تا با اثبات آن بصورت مستند و بین المللی از زیر بار ننگین این تعهد عملا یک طرفه هر چه زودتر خارج شویم.
اما در شرایط پسابرجام و رسوایی نقض عهد آمریکا با وجود تاکیدات موکد مقام معظم رهبری بر این مساله از ابتدای مساله برجام و مذاکرات؛ عده ای نظام را متهم به این کار کردند و مدعی شدند اگر از ابتدا این قضیه مذاکرات را نمی پذیرفتید، حالا چنین نمی شد!!
شاید بهتر باشد دوباره به تاریخ تشیع برگردیم. در زمان امام علی علیه السلام و جنگ با معاویه؛ همین امر یکی از دشواری های کار امام علیه السلام بود و از این رو امام نتوانست به یارانش بقبولاند که قرآن به نیزه کشیدن معاویه فریبی بیش نیست؛ اما به هر ترتیبی بود امام علیه السلام را وادار به پذیرش حکمین کردند!
مقام معظم رهبری در دوران مذاکرات و پس از آن بارها تلاش کردند تا چهره واقعی طرف مقابل مذاکره کننده با ایران یعنی آمریکاییها را به هیئت مذاکره کننده و حتی موافقان برجام بشناسانند.
ایشان در سخنان متعددی فرمودند: «بدحسابی های طرف غربی را به حساب بیاوریم. بدقلقی ها و خیانت طرف مقابل را توجیح نکنیم. الان مشخص است آمریکایی ها دارند بدحسابی می کنند. طرف مقابل طرف خبیثی است، طرف بدعهدی است/برجام یک نقاط مثبتی دارد، یک نقاط منفی. معایب چیست؟ معایب همان چیزی است که همیشه از آن بیمناک بودیم و تکرار می کردیم؛ آقا اینها بدعهدند، بدذاتند، دبه دربیار هستند/ برجام یک زوایای پر ابهامی دارد که اینها موجب شده دشمن بتواند سوء استفاده کند..»
حضرت علی علیه السلام در خطبه 122 نهج البلاغه؛ خطاب به آنان که در جنگ صفین بر پذیرفتن حکمیت پافشاری و اصرا نمودند؛ گفتند: «من به شما گفتم که این توطئه، ظاهرش ایمان و باطن آن دشمنی و کینه توزی است؛ آغاز آن رحمت و پایان آن پشیمانی است..اما دریغ! شما ها را دیدم که به خواسته های شامیان گردن نهادید و حکمیت را پذیرفتید.»
همچنین در خطبه 97 آمده است: «حق را به گوش شما خواندم ولی نشنیدید، پند و اندرزتان دادم ولی قبول نکردید..»
شاید خواندن تاریخ برای ما هم بد نباشد. عبرت گرفتن از وقایع تاریخی گذشته می تواند راه آینده را پیش چشمان ما روشن نگه دارد تا از بیراهه رفتن و به هلاکت افتادن به دست خود، نجات یابیم.
آنان که نسبت به حکم ولی امر خود سستی و تعلل می کنند و در اطاعت از او شک و تردیدی در دل دارند، نمیتوانند از عهده مسئولیت های بزرگ اجرایی در حکومت اسلامی برآمده و استقلال و آزادی خود و مردم و کشورشان را به افکار غربی و استکباری دشمن می فروشند.
انسان مومن و متعهد به مبانی اسلام در اطاعت از ولی امر لحظه ای تعلل نمی کند. گفتن در عمل و عمل بر خلاف گفتار نمیتواند در جامعه موثر واقع گردد. اگر تاثیری مثبت در عمل برخی دولتمردان ما نیست شاید نکته اش در همین باشد!
اعتماد به دشمن خطا است. همانگونه که مقام معظم رهبری فرمودند: «اگر به دشمن اعتماد نمی شد، راه دشمن بسته بود.» این طرز تفکر از دولتمردان با سابقه ما جای سوال است که چگونه به دشمنی با آن سابقه طولانی در دشمنی اش با نظام جمهوری اسلامی اعتماد کردید که بر سر یک میز مذاکره بنشینید؟! کدام خوش عهدی در طول تاریخ از او سراغ داشتید و بر مبنای چه طرز فکری به پای میز مذاکره رفتید؟!
امروز که تحریم ها، تهدیدات و دست درازی های دشمن را در لفاظی هایشان به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، و منافع ملی و میهنی شاهد هستیم؛ این ثمره کدام عزتی است که شما بر بادش دادید؟!
آن روز که سپاه را به حساب نمی آوردید و حقوق حقه اش را نمیشناختید باید فکر این روزی را هم می کردید که دشمن دون، اجازه جسارت و تعدی به عزت و اقتدار شما را به خود بدهد! حالا یاد این سخن از کلام امیرالمومنین افتادید که در نامه اش به مالک اشتر فرمود:
« سپاهیان، به فرمان خدا پناهگاه استوار رعیت و زینت و وقار زمامداران، شکوه دین و راه های تحقق امنیت کشورند. امور مردم جز با سپاهیان استوار نگردد.. -پس آنان باید- برای جهاد با دشمن تقویت گردند..»
هنوز هم برای جبران اشتباهتان فرصت باقی است. به خود بیایید و از این تجربه تلخ عبرتی شیرین بگیرید. آرمان های انقلاب را در اطاعت از کلام ولی امر تحقق ببخشید و گفتار و عملتان را یکی کنید که نفاق خانه برانداز و رسواکننده است. «إِن ینصُرْکمُ اللّهُ فَلاَ غَالِبَ لَکمْ وَإِن یخْذُلْکمْ فَمَن ذَا الَّذِی ینصُرُکم مِّن بَعْدِهِ وَعَلَی اللّهِ فَلْیتَوَکلِ الْمُؤْمِنُونَ»- آل عمران 106