در روایات، زیاد داریم. علی(علیه السلام) میفرماید: «صُحبَةُ الوَلِيِّ اللَّبِيبِ حَيَاةُ الرُّوحِ» دوست عاقل، روح تو را زنده میکند و او را نمیمیراند. در اینجا خود روایات، مطلب را توضیح دادند و برای ما تبیین کردند که رفیق خوب کیست.
تبدیل دوستی به دشمنی
حالا رفیق خوب کیست؟ پیوند رفاقتی اگر بر محور معنویت نباشد، تبدیل به دشمنی میشود. «الْأَخِلاَّءُ يَوْمَئِذٍ بَعْضُهُمْ لِبَعْضٍ عَدُوٌّ إِلاَّ الْمُتَّقين»، در دنیا رفیقهای جان جانی بودند، امّا در روز قیامت با همدیگر دشمن میشوند. آیه این را میگوید.
رفیق چهره ساز قیامتی است
در سوره فرقان فرمود: «وَ يَوْمَ يَعَضُّ الظَّالِمُ عَلىَ يَدَيْهِ يَقُولُ يَلَيْتَنىِ اتخََّذْتُ مَعَ الرَّسُولِ سَبِيلًا يَاوَيْلَتىَ لَيْتَنىِ لَمْ أَتخَِّذْ فُلَانًا خَلِيلا» ای کاش من با این شخص رفاقت نمیکردم! ببین امروز من را به چه صورتی در آورده است. شاکله من را ساخته است و چه شکل بدی پیدا کرده ام! در دنیا میگفتند: او انسان است. اما اینجا میگویند: خوک است. چون رفاقتش بر محور شهوت بود، خوک هم مظهر شهوت است! یا حیوانات دیگر..
مشخصات اجمالی رفیق خوب
مشخصات رفیق خوب چیست؟ روایات زیاد داریم. در روایتی علی(علیه السلام) میفرماید: «مَن دَعاكَ إلى الدَّارِ البَاقِيةِ وَ أعانَكَ عَلى العَملِ لَهَا فَهُو الصَّديقُ الشَّفيقُ». آن کسی که به تو در اعمال صالحهات کمک کند، آن صدیق است و دوست شفیق تو است.
تنها رفاقتی که گسستنی نیست، حتی در قیامت!
اگر دوستی بر محور جنبه های معنوی باشد، این پیوند در قیامت منقطع نمیشود. همه پیوندها قطع میشود. پیوندهای جسمی، حسبی و نسبی، همه اینها قطع میشود. اگر پیوند رفاقتی، سوء باشد، به دشمنی تبدیل میشود. درست وارونه میشود. آنکه میماند، دوستی بر محور جنبه های معنوی است.