پیوند پایدار، پیوند خدا محور
برای این است که علی(علیه السلام) وقتی میخواهد مشخصّه دوست خوب را بگوید، میگوید: «مَن دَعاكَ إلى الدَّارِ البَاقِيةِ وَ أعانَكَ عَلى العَملِ لَهَا فَهُو الصَّديقُ الشَّفيقُ». دوست دلسوز کسی است که تو را به قیامت دعوت کند و برای کارهای خیر کمککارت باشد. در روایتی از امام صادق(علیه السلام) آمده است که: «انْظُرْ إِلَى كُلِّ مَنْ لَا يُفِيدُكَ مَنْفَعَةً فِي دِينِكَ فَلَا تَعْتَدَّنَّ بِهِ» نگاه کن! دقت کن با چه کسی داری رفاقت میکنی! ببین اگر برای تو سود دینی ندارد، به او اعتنا نکن! «وَ لَا تَرْغَبَنَّ فِي صُحْبَتِهِ» یکوقت میل پیدا نکنی که با او رفیق شوی!؟ «فَإِنَّ كُلَّ مَا سِوَى اللَّهِ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى مُضْمَحِلٌّ وَخِيمٌ عَاقِبَتُهُ». همه این پیوندها در روز قیامت قطع میشود، مگر پیوندی که خدا محور باشد. گاهی هم تبدیل به دشمنی میشود.
انواع دوستیها و عاقبتشان
پیوندهای رفاقتی که در دنیا بر محور معنویت شکل میگیرد، در قیامت مشکلی ایجاد نمیکند. بلکه باقی میماند و بعد هم کارساز است. کارسازیاش نیز، مسأله شفاعت و دستگیری است. این رفاقت برای آنها مشکل ساز نیست. ما در معارفمان داریم که مؤمنین بعضی، بعضی دیگر را شفاعت میکنند. این جزء معارف دین ما است. مؤمن از مؤمن شفاعت میکند. این مسأله مربوط به مؤمنهایی است که بر محور ایمانی با یکدیگر رابطه داشتند، نه مادیت.
دسته دوم، در مقابل گروه اول هستند که اصلاً رفاقت و دوستیشان فقط بر محور مادیت بود. تکلیف این رفاقتها هم در اینجا معلوم است. امّا دسته سومی همه ممکن است که یک طرف رفاقت قصدش امور مادی باشد و طرف دیگر جهت معنوی داشته باشد. این رفاقت اصلاً در دنیا باقی نمیماند که بخواهد به قیامت برسد. اینها به یکجایی میرسند که دیگر نمیتوانند ادامه بدهند. همینجا، رفاقتشان را به هم میزنند و از یکدیگر جدا میشوند. به قیامت نمیرسد.