چه رفتارهایی دوستی را کمرنگ یا از بین می برد؟

از جمله رفتارهای که به دوستی آفت می زند، بحث و جدل کردن، شوخی های بی جا و شرمنده کردن دیگران با برملا شدن اسرار و عیوب آنهاست،  این گونه اعمال ارتباط های دوستی و خانوادگی را از بین می برد.

از آفات و موانع دوستی، قیل و قال و جدال است که در روایت از آن تعبیر به «مراء» شده است.

امام رضا (ع) در فرمایش گهربارشان به حضرت عبدالعظیم الحسنی سفارش کردند: «به شعیانم بگو که «... وَ تَركِ الجِدالِ فیما لا یَعنیهِم...؛ ... و بحث و جدل هاى بیهوده را رها كنند». یعنی به همدیگر پرخاشگری نکنند یا علیه یکدیگر چیزی نگویند که موجب ناراحتی شود. حضرت در پایان روایت این گونه تهدید کردند که اگر کسی چنین رفتاری داشته باشد، من او را نفرین می کنم که خیر دنیا و آخرت را نبیند.

حتی زمانی که انسان حق با اوست، به سفارش پیامبر اکرم (صل الله علیه و آله) باید قیل و قال و جدال را ترک کرد. بسیاری از طلاق ها، فسادها، دعواهای خانوادگی، جرم های اجتماعی و حتی جنگ ها که موجب از بین رفتن جان ده ها و صدها انسان بی گناه می­شود، از بحث و کشمکش های بین انسان ها شروع می شود.

افرادی که شخصیتاً اهل تنش و بحث کردن های بی جا هستند، حقارت نفس دارند. لذا بحثی را کش می دهند و به نتیجه پستی می رسند. اما انسان های پاک، حتی به مراء نزدیک هم نمی شوند؛ چون می دانند زمینه بحث و بگو و مگو برایشان فراهم شوند.

بدی «مراء» فقط بخاطر بحث کردن نیست؛ بلکه از آثار بدی که برجای می گذارد این است که علاقه ها و عشق های بین خانواده ها، دوستان، و دیگران را از بین می برد. این شیوه بسیار خطرناک است. بنابراین انسان نباید نزدیک آن شود.

آدم های بهشتی، خود به خود به سمت ارتباطاتی نمی روند که باب «درگیری  و جدال» باز شود؛ به عنوان مثال در انتخاب همسر وقتی می دانیم شخص مقابل بد اخلاق است، نباید به طرف او رفت.  در روایت هم بر آن تأکید شده که کسی که اهل دعوا و بدخلقی است، نباید او را انتخاب کرد؛ زیرا در این صورت است که جهنم برایش رقم می خورد.

هر نوع پیوندی، شراکتی، رابطه دوستی یا حتی مسافرتی، اگر منجر به جر و بحث و غر و نق زدن بشود،  نباید شروع کرد. چون موجب سلب آرامش می شود و علاوه بر فشار قبر زیادی که دارد، سال ها گرفتاری در جهنم می آورد. لذا مومن باید از جر و بحث و ستیزه جوئی فرار کند. حتی نباید بویش را هم استشمام کرد. چون شیطان و شیاطین در نفس مان ما را به سمت گفتگو می برند.

جدل و دعوا را می توان به خودشیفتگی و تکبر  انسان ربط داد. چون فرد در این حالت دوست دارد خودش را به نوعی نشان دهد و ثابت کند. در حالی که حضرت می فرماید: اگر طرف مقابل عذرخواهی کرد،حتی اگر دروغ باشد، بپذیرید.

توجه داشته باشید اگر دروغ هم گفت نباید مچش را گرفت و به سراغش رفت و کار را به جر و بحث بکشانیم و اسرار او را فاش کنیم. زیرا این گونه اعمال، باعث تولید عذاب و جهنم های طولانی خواهد شد. مهمتر این که در قیامت برای انسان «دریدن و هاری» ایجاد می شود.

علت این که نهی از خشونت شده آن است که این عمل در نفس انسان ذخیره می شود. انسان با خروجی های تیز و تندی که نسبت به دیگران دارد، باید ده ها و صدها سال جهنم را تحمل کند. هر یک بار عصبانیت برای انسان خیلی گران و سخت تمام می شود. اگر انسان کنترل بر خویش نداشته باشد، فشار قبر زیادی را باید تحمل کند. جهنم «خشونت و تندی» همان هاری و دریدن انسان در جهنم است.

  امیرالمؤمنین (علیه السلام) می فرمایند: لا مَحَبَّةَ مَعَ المِراءِ؛ با بگو، مگو کردن، هیچ دوستی برایت نمی­ماند.

انسان ها در ارتباطات مختلف مانند زن و شوهر، پدر یا مادر و فرزندی، روابط دوستی و .... رو در روی هم به مراء و قیل و قال می پردازند و هر کدام تقصیر را به گردن دیگری می اندازد، این خود موجب از بین رفتن علاقه و مبحت ها می شود. یعنی آن چیزی که ما بخاطرش ازدواج کردیم و تشکیل خانواده دادیم از بینی می رود.  باباز شدن روی افراد به یکدیگر، رابطه پدر و فرزندی یا مادر و فرزندی در اثر خودشیفتگی و حقارت نفس خراب می شود.

پدر و مادر عاقل هیچ وقت با فرزندان به تندی صحبت نمی کنند و آنها را سرزنش نمی کنند؛ چون وقتی حرمت شکسته شود دیگر چیزی باقی نمی ماند که بخاطر آن بخواهند زندگی کنند.