یکی از نکات مهم که باید مورد توجه قرار بگیرد، آماده نمودن ذهن فرزند اول درباره حضور خواهر یا برادر جدید است؛ زیرا ممکن است وجود فرزند دوم تاثیرات روحی فراوانی بر فرزند قبلی شما وارد سازد. اگر احساسات وی به طور صحیح و برنامه ریزی شده کنترل نشود، بر رشد و تربیت او تاثیر منفی می گذارد، زیرا نمی توان همچون گذشته فقط به فرزند اول رسیدگی کرد.
آماده کردن ذهن فرزند اول
کودک را از حضور فرزند جدید در آینده ای نزدیک مطلع ساخت؛ البته بهتر است چند هفته بعد از بارداری کودک را مطلع نمود.
در طول بارداری از اهمیت وجود او در کمک برای نگهداری از نوزاد جدید سخن گفت و او را در این مهم دخیل دانست؛ به عبارت دیگر در این باره به او مسئولیت واگذار کرد. کودکان از داشتن مسئولیت متناسب با سن خود لذت می برند. کارهایی مثل آوردن پوشک و.. می تواند به کودک سپرده شود. انجام دادن این کار بین کودک و نوزاد پیوندی صمیمی برقرار می کند. در صورتی که کودک دوست ندارد در این زمینه کمک کند، والدین نباید او را مجبور به این کار کنند.
در صورتی که کودک سوالاتی درباره شیوه بارداری و... نمود، با درایت و توجه به سن او و با صبر و حوصله باید به سوالهایش پاسخ داد.
او را تشویق کرد تا با خواهر و یا برادر جدید خود حرف بزند و با او ارتباط عاطفی برقرار نماید.
از زمان تولد و نوزادی کودک برایش سخن گفت و او را آگاه نمود که تمام کارهایی که برای نوزاد جدید انجام داده می شود، روزی بهتر و کامل تر برای او انجام گرفته است؛ به طور مثال برای او توضیح داد که در دوران نوزادی کنار مادر می خوابید و نوزاد جدید نیز بعد از اینکه کمی بزرگ شد، همچون او، در تخت خود خواهد خوابید.
هرگز از ابراز احساسات خود، حتی در مواقع خستگی و بی حوصلگی نسبت به او کم نکرد ؛توجه داشت حضور فرزند جدید به هر حال احساسات کودک اول را تحت تاثیر قرار می دهد؛ بنابر این باید روحیه او را همواره تحت نظر داشت.
از بکار بردن جملاتی مانند: «این کارها و لوس بازی ها از تو گذشته»، «تو دیگر بزرگ شده ای» و... خودداری نمود. کودکان در هر سنی به برقراری رابطه عاطفی با والدین نیاز دارند. حتی در برخی موارد لازم است، بعد از تولد فرزند جدید، محبت خود را نسبت به فرزند اول بیشتر نمود و او را متوجه ساخت که همه با هم در نگهداری و مواظبت از نوزاد جدید نقش دارند.
به فرزند فرصت داد، حضور فرزند جدید را درک کرده و راحت بپذیرد. توجه داشت که پذیرش حضور کودکی دیگر به زمان نیاز دارد.
در صورت امکان برای کودک هدیه ای تهیه کرد و به او چنین القاء نمود که خواهر و یا برادر جدید با حضور خود هدیه ای برای او به همراه دارد؛ همچنین بهتر است، هدیه ای کوچک تهیه کرده و توسط کودک به نوزاد هدیه شود.
مانع تماس فرزند بزرگتر با نوزاد جدید (در عین مراقبت) نشد. اجازه داد او خواهر یا برادر جدید را لمس کند. کودکان نسبت به نوزادان کنجکاوند و دوست دارند عکس العمل های انها را ببینند.
هرگز نوزاد جدید را با دوران نوزادی کودک بزرگتر مقایسه نکرد. به طور مثال، گفته نشود: این نوزاد از دیگری آرام تر است و...
تولد فرزند جدید باعث می شود والدین بخشی از وقت خود را به او اختصاص دهند. پس لازم است والدین توضیح دهند که باید زمان خاصی به کارهای نوزاد رسیدگی کنند و به کودک بزرگتر اطمینان دهند که زمان هایی هم در روز فقط به او اختصاص خواهد یافت.
در زمانهایی که مادر به کودک شیر می دهد، ممکن است احساس حسادت کودک بزرگتر بیشتر شود، در این گونه موارد والدین می توانند در کنار فرزند خود بنشینند و در حین شیر دادن به نوزاد، مثلا با یکدیگر برنامه مورد علاقه او را تماشا کنند و یا از فرد دیگری که کودک بزرگتر او را دوست دارد بخواهند که با او بازی کرده و او را سرگرم کند. همچنین می توانند از کودک بخواهند او نیز از خرس کوچک و یا عروسکش مراقبت کند.
از همه مهمتر والدین باید با عدالت با فرزندان خود رفتار کنند؛ مثلا پدر بعد از بازگشت از کار روزانه بی آن که دستخوش احساسات شادمانه شود و مستقیم به سراغ نوزاد برود، ابتدا چند لحظه با کودک بزرگتر بازی کند و سپس به سراغ نوزاد برود و بدین طریق عکس العمل فرزند بزرگتر را خنثی کند.
منابع:
مقاله: «حسادت، مانعی برای کودکان»، فاطمه سادات شاه زیدی
کتاب: «سرچشمه تربیت»، محمد علی قاسمی